Niewielka miejscowość Tomice, położona w gminie Stęszew, około 5 km na północny-wschód od tego miasta, oferuje różnego rodzaju atrakcje. Miłośników historii z pewnością zainteresuje dość odległa przeszłość wioski. W czasie późnego średniowiecza i renesansu Tomice stanowiły bowiem siedzibę rodu Tomickich herbu Łodzia, którego najwybitniejszym przedstawicielem był Piotr (1464 – 1535), biskup poznański i krakowski, a także kanclerz koronny i sekretarz króla Zygmunta Starego. Ten mecenas sztuki i bibliofil zgromadził zbiór dokumentów, wydanych jako 18-tomowe Acta Tomiciana. Uważany jest za jednego najwybitniejszych ludzi renesansu w Polsce.
Rodowi Tomickich Tomice zawdzięczają powstanie swojego najcenniejszego zabytku, mianowicie miejscowego późnogotyckiego kościoła parafialnego św. Barbary. Ufundował go chorąży Mikołaj z Tomic, ojciec Piotra,
a konsekrowany został 14 marca 1463 roku. Świątynia wykonana z cegły jest orientowana i posiada charakterystyczne spadziste dachy oraz pokaźne przypory. Około 1770 roku, staraniem właścicielki Stęszewa – Doroty z Broniszów Jabłonowskiej, kościół częściowo przebudowano w stylu barokowym. Wnętrze jest jednonawowe z wyposażeniem barokowo-rokokowym. We wczesnobarokowym ołtarzu głównym z I połowy XVII wieku umieszczona jest rzeźba Św. Anny Samotrzeć. Prawy ołtarz, barokowy, pochodzi z I połowy XVIII wieku, lewy natomiast, w stylu rokokowym, pochodzi z 1770 roku. Umieszczony jest w nim obraz Matki Boskiej namalowany na desce w II drugiej połowie XVI wieku, wzorowany na obrazie Albrechta Dürera z 1517 roku. Największy podziw budzą dwie cenne płyty nagrobne zmarłego w 1478 roku Mikołaja Tomickiego. Pierwsza, gotycko-renesansowa z piaskowca z początku XVI wieku, ze stojącą postacią zmarłego w zbroi. Natomiast druga płyta jest renesansowa, wykonana z brązu w 1524 roku w warsztacie Vischerów (uważana za jedno z najlepszych dzieł sztuki okresu renesansu w Wielkopolsce!). Postać zmarłego w zbroi, z rozwianą chorągwią, przedstawiona jest tu na tle architektury. Płytę ufundował swojemu ojcu Piotr Tomicki. Obok kościoła stoi drewniana dzwonnica, a cennymi obiektami są również dwa dzwony – z 1541 i 1613 roku.
Trudno uwierzyć, że jeszcze 70 lat temu w Tomicach działał młyn wodno-parowy, po którym dziś pozostały jedynie ruiny i zagłębienie po wyschniętym strumieniu. Właścicielem młyna zbudowanego pod koniec XIX wieku był Henryk Jurga, a kierował nim jego brat Tadeusz. Na terenie wsi funkcjonował wtedy jeszcze drugi młyn wiatrowy. Natomiast właściwy młyn pracował do 1957 roku i od tego czasu zaczął się rozpadać. Obecnie widoczne jest pomieszczenie maszynowni z wysokimi ceglanymi podstawami, na których posadowiony był kocioł parowy, a tuż obok okrągły otwór w ścianie, gdzie znajdowała się turbina.
Z innych historyczno-architektonicznych emblematów wsi warto wspomnieć o kamiennej kapliczce Najświętszej Maryi Panny Niepokalanej przy ulicy Szkolnej oraz tablicy upamiętniającej powstańców wielkopolskich z Tomic i okolic znajdującej się na miejscowym cmentarzu.
Przyrodniczo-krajobrazową atrakcją Tomic jest rynnowe Jezioro Tomickie, najdalej na północny-zachód wysunięty zbiornik otuliny Wielkopolskiego Parku Narodowego. Nad jeziorem nie ma plaży, poza tym akwen jest silnie zeutrofizowany spływami zanieczyszczeń zlewni jeziora Niepruszewskiego, dlatego kąpiel w nim powinna być odradzana. Bez przeszkód można tu natomiast spacerować i łowić ryby, wśród których dominują liny i szczupaki, ale spotyka się o wiele więcej gatunków, np. płocie, ukleje, węgorze, karpie czy karasie. Zbiornik i jego okolice jest również środowiskiem życia wielu gatunków ptaków i ssaków: żurawi, czapli siwych, perkozów, kaczek krzyżówek, bąków, bobrów, wydr. Akwen o powierzchni około 47 hektarów i głębokości średniej 1,78 metra jest zasilany przez Samicę Stęszewską i posiada dobrze rozwiniętą strefę fitolitoralu – pełną sekwencję stref roślinnych z cennymi łąkami ramienicowymi włącznie.
Sposoby dotarcia do Tomic
- Pieszo, z kijkami: z Dworu kierujemy się w prawo do końca wsi, następnie szeroką szutrową drogą leśną docieramy do Tomic, gdzie wkraczamy na niebieski szlak pieszy prowadzący z Otusza PKP do Iłówca oraz na znakowany pomarańczowo Pierścień Rowerowy dookoła Poznania; ok. 3 km
- Samochodem: należy dojechać do drogi nr 306 Stęszew-Buk i udać się w lewo na Stęszew, w miejscowości Tomiczki skręcić ponownie w lewo do Tomic; ok. 5 km
Przydatne linki:
https://parafia-tomice.pl/historia-kosciola/ – dla głodnych wiedzy obszerna historia tomickiej świątyni
